Welkom bij de Echte Orgeldraaiers!

Alwaar de Kleur- en luisterrijke Traditie met Passie, vreugdevol voortleeft

Draaiorgel zoals het bedoeld is

De meeste mensen worden vrolijk bij het zien en horen van een draaiorgel. Het maakt ze blij!

De Echte Orgeldraaiers zetten een kleur- en luisterrijke traditie voort die al in 1875 begon, toen Leon Warnies in Amsterdam het eerste verhuurbedrijf voor draaiorgels startte. Ze duwen hun pierement nog op een houten karretje door de straten en draaien steevast met de hand aan het grote wiel. Ze spelen zelfs nog van die originele kartonnen boeken met gaatjes erin.

Op slechts twee plaatsen elders in Nederland zijn nog draaiorgels te bewonderen die uitsluitend met de hand worden gedraaid en met spierkracht worden voortgeduwd.

Historisch waardevol pierement

Het draaiorgel van de Echte Orgeldraaiers, genaamd 'Het Stijvebeeldekassie', werd in 1912 in Parijs gebouwd en kreeg zijn typisch Nederlandse klankkleur in 1934 na verbouwing door de virtuoze draaiorgelbouwer Carl Frei die destijds zijn bedrijf in Breda had.

Het authentieke karakter en de historsiche waarde van het ‘ras-pierement’ werden onderschreven door het Nationaal Fonds Draaiorgelbehoud, dat in 2009 de algehele restauratie van het draaiorgel ruimhartig financieel ondersteunde.

Van het draaiorgel verschenen twee prachtige cd's die U kunt bestellen door een mailtje te sturen.

Immaterieel cultureel erfgoed

De Echte Orgeldraaiers demonstreren het vrolijke ambacht louter uit ideële overwegingen. Het gaat hen daarbij op de eerste plaats om het levend houden en aan een nieuwe generatie doorgeven van de traditie van het draaiorgel in de Nederlandse straten en buurten.

De hobbyisten manifesteren zich geregeld op zaterdag in de oude wijken van de stad Groningen.

De activiteit is een initiatief van de Nederlandse Stichting ter Promotie van het Pierement . Deze organisatie stelt zich ten doel de belangstelling voor de muziek en geschiedenis van het Nederlandse draaiorgel te bevorderen. De Stichting is ook actief op Internet en werd in 2012 opgericht.

Historie van het draaiorgel

Het orgel met de opmerkelijke naam Het Stijvebeeldekassie is een antiek instrument. Het werd in 1912 in Parijs gebouwd door de Firma Limonaire Frères . Deze grote onderneming bouwde in die periode vele honderden draaiorgels per jaar. Dikwijls voor particuliere eigenaren overal in Europa. Uitsluitend in Nederland onstonden begin vorige eeuw op tal van plaatsen draaiorgelverhuurbedrijven. Deze verhuurders bestelden soms wel tientalen orgels tegelijk bij de bouwers in met name Frankrijk. Het Stijvebeeldkassie werd geleverd aan de Rotterdamse verhuurder Louis Holvoet. Kennelijk zo'n goede klant dat de bouwers zijn naam en adres al in het franse atelier op het front schilderden. Het draaiorgel heeft op straat dienst gedaan in ondermeer Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Aanvankelijk in de verhuur bij Louis Holvoet, later bij Willem van Jaaren.

Toen het pierement zo’n honderd jaar geleden voor ’t eerst in Amsterdam op straat verscheen waren de Mokummers overigens weinig enthousiast over de draaiorgelbeelden, of eigenlijk “de poppetjes”, zoals menigeen ze noemt. Deze sloegen namelijk niet op belletjes, maar namen een onbeweeglijke danspose aan. “Het sijn stijve beelde” zeiden de Amsterdammers. Omdat het in die periode ook gebruikelijk was vele orgels het achtervoegsel ‘kassie’ toe te dichten kreeg het orgel in de volksmond al snel de naam van ‘Stijvebeeldekassie’.

In de jaren '30 kreeg het de typisch Nederlandse klankkleur door een reeks aanpassingen van de draaiorgelbouwer Carl Frei. De veelzijdig kunstenaar Frei kan gezien worden als de 'geestelijk vader' van het Nederlandse pierement. Ofschoon de meeste draaiorgels in Italië, Duitsland, België en vooral Frankrijk werden gefabriceerd, kregen ze de zo typisch Nederlandse klankkleur na verbouwing door Carl Frei. Zo plaatste hij onder meer veelvuldig - zijn uitvinding - het register bourdon in de orgels, met de holle zwevende melancholieke klank die mensen direct als echt Hollands typeren.

Na de Tweede Werldoororlog werd Het Stijvebeeldkassie door heel Nederland ingezet op de kermis. Eind jaren ’60 belandt het bij een draaiorgelliefhebber in Limburg en uiteindelijk bij draaiorgelvriend Erik Mertens uit Groningen, die het orgel op professionele wijze laat restaureren. Omdat het een uniek historisch waardevol exemplaar van ons cultureel erfgoed betreft verleent het Nationaal Fonds Draaiorgelbehoud een royale subsidie als tegemoetkoming in de restauratiekosten.


Muziek in de wijk

De Nederlandse Stichting ter Promotie van het Pierement tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:

1. het geregeld in de openbare ruimte concerteren met (een) authentiek(e) draaiorgel(s), ter promotie van de Nederlandse draaiorgelcultuur;

2. het verzorgen van lezingen en spreekbeurten over de ontwikkeling en het gebruik van draaiorgels;

3. het verrichten van onderzoek op het terrein van de Nederlandse draaiorgelcultuur en het publiceren en uitdragen van de onderzoeksresultaten;

4. het ontwikkelen, bouwen en bijhouden van een website;

5. het vervullen van een publieksvoorlichtende en adviestaak voor organisaties en overheden.